ដំណើរការនៃការតែងតាំងអគ្គលេខាធិការសភា គឺជាសូចនាករមួយទៀតនៃការបង្ហាញអំពីស្វ័យភាព រដ្ឋបាលសភា។ ការស្ទង់មតិរបស់សហភាពអន្តរសភា (IPU) ដែលមាន​ឈ្មោះ​PARLINE ដែលមានសភាចំ នួន៨៩ចូលរួមឆ្លើយកម្រងសំណួរ បានបង្ហាញថា មានអគ្គលេខាធិការសភាចំនួន៣៩រូប ត្រូវបានតែង​តាំងដោយប្រធានសភា ២១រូប ត្រូវបានតែងតាំងដោយក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសភា(Parliamentary board) ១០រូប ត្រូវបានតែងតាំងដោយអង្គនីតិប្រតិបត្តិ ៧រូប ត្រូវបានតែងតាំងដោយសភា ២រូប បានតែង​តាំងដោយគណៈកម្មការសាធារណៈ(Public service commission)។ ក្រៅពីនេះត្រូវបានតែងតាំងដោយយន្តការផ្សេងៗទៀត។

​ជាងពាក់កណ្តាលនៃប្រទេសដែលអគ្គលេខាធិការសភាត្រូវបានតែងតាំងដោយប្រធានសភា គឺជាប្រទេសដែលរដ្ឋបាលសភាមានឯករាជ្យពីអង្គនីតិប្បញ្ញត្តិ។ ចំពោះប្រទេស​ដែល​អគ្គលេខាធិការត្រូវបាន​តែងតាំងដោយក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសភាវិញ សភានៃប្រទេសទាំងអស់នោះ គឺមានស្វ័យភាពទាំងស្រុងលើរដ្ឋបាលរបស់ខ្លួន។ ចំណែកប្រទេស​ដែល​អគ្គលេខាធិការសភាត្រូវបានតែងតាំងដោយសភាវិញ សភានៃប្រទេសទាំងអស់នោះក៏បានឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានដែរថា ពួកគេមានស្វ័យភាពផ្នែករដ្ឋបាល។

​ប្រសិនបើយើងក្រឡេកមើលប្រទេសដែលអគ្គលេខាធិការសភា​​ ត្រូវបានតែងតាំងដោយអង្គនីតិប្បញ្ញត្តិវិញ ភាគច្រើនៃប្រទេសទាំងអស់នេះជាប្រទេសដែលសភាតែមួយថ្នាក់ (Unicameral) ស្ថិតក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង។ លើកលែងតែប្រទេសសំប៊ី ដែលបានអនុម័តច្បាប់សេវាសភា (PSA: Parliamentary Service Acts) ក្រៅពីនេះគ្មានប្រទេសមួយណា ដែលការតែងតាំងអគ្គលេខាធិ ការ ត្រូវបានផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត ដោយការបោះឆ្នោតក្នុងសភាពេញអង្គបន្ថែមទៀតឡើយ។

ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណួរដែលសួរថា តើអគ្គលេខាធិការសភាត្រូវមានបទពិសោធការងារដូចម្តេច? ក្នុងចំ ណោម៧៥សភា ដែលឆ្លើយក្នុងការស្ទង់មតិនេះ គឺមាន៣៤សភាបញ្ជាក់​ថា អគ្គលេខាធិការបច្ចុប្បន្នរបស់គេ​ គឺជាអតីតសមាជិកលេខាធិការដ្ឋាន ឬជាអតីតសមាជិកសភា​ ៤១សភាបានឆ្លើយថា អគ្គលេខាធិការបច្ចុប្បន្នរបស់គេ គឺជាអតីតអ្នកមាន​វិជ្ជាជីវៈ​ដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងសភា (ក្នុងនោះប្រហែលពាក់កណ្តាល គឺជាអតីតអ្នកធ្វើការក្នុងអង្គភាពរបស់អង្គនីតិប្រតិបត្តិ)។

http://ព័ត៌មានពីអង្គការសភា ២០-១២-២២- តូនី ប្រែសម្រួលពី៖ https://www.ipu.org/file/10129/download